De eerste man links op de foto is Bernard Boekelman.
De in Utrecht geboren pianist/componist Bernard Boekelman studeerde aan het Conservatorium van Leipzig onder andere bij de gevierde pianist Ignaz Moscheles. Na zijn studie hield hij Europa voor gezien en na een tournee door Zuid-Amerika verbleef hij enige tijd in Mexico, waarna hij zich in 1866 definitief in New York vestigde.
Vanuit zijn vaste positie als muziekleraar aan twee vooraanstaande meisjesscholen gaf Boekelman concerten en keerde hij regelmatig terug naar Europa om ook daar zijn pianistische kunsten te vertonen.
Het componeren schoot er door zijn succesvolle carrière als pianist vaak bij in, waardoor het oeuvre van Boekelman dan ook klein is gebleven. Pianist Robert Nasveld ging op onderzoek en bezocht in New York de laatste woning van deze vergeten musicus. Zijn onderzoek geeft een uniek inzicht in het leven en werk van Boekelman.
Beluister hier de documentaire.
De levensloop van
Bernardus Boekelman (9 juni 1838 Utrecht – 2 augustus 1930 New York)
zoals in kaart gebracht door Robert Nasveld, met dank aan de historica Dr. Llewellyn Bogaers voor het onderdeel Utrecht.
Utrecht
Bernard Boekelman werd geboren 9 juni 1838 in Utrecht. De bevalling vond thuis plaats in de Mariastraat in wijk D, nr. 538, thans Mariastraat 43, waar Bernard om 4 uur ’s middags geboren is. De ouders deden twee dagen later geboorteaangifte.
De vader, Anthonius Johannes Boekelman (Groningen 8 juli 1810 – 17 mei 1890 Utrecht), componist/muziekmeester, was toen 27 jaar. De moeder van Bernard was Wilhelmina Petronella Meulman, bij de geboorte 26 jaar oud.
De getuigen bij de geboorteaangifte waren: Henri Jacques Ra… (Raler?, Ralir?, Rahr?), koopman, 29 jaar, wonend in de Choorstraat en Adrianus Wilhelmus Nieuwenhuysen, kunstschilder, 24 jaar, wonend in de Jerusalemsteeg.
Later is het gezin verhuisd naar de Keizerstraat 35 (hier woonde het althans in 1860). Bernard kwam uit een groot gezin met maar liefst elf kinderen. De vader was welvarend: het gezin woonde op stand, eerst aan de Mariastraat. Over dit huis is geen nadere informatie bekend maar deze straatzijde werd al na 1342 bebouwd. De pui van het huis heeft een verbouwing in Jugendstil stijl ondergaan.
De vader woonde hier vlak bij de concertzaal, die tot 1844 gevestigd was in het koor van de voormalige Mariakerk en daarna in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen (gebouwd tussen 1844 en 1846).
Het huis aan de Keizerstraat is nog steeds een prachtig pand, het mooiste van de straat. Het is gebouwd in 1645 door waarschijnlijk Gijsbert Thoniszoon van Vianen, die in die tijd een veelgevraagd architect was. Hij bouwde in de Hollands classicistische stijl. Het gaat hier om een tweebeukig, tweelagig dwarshuis met zandstenen frontons boven de ramen, fries en ingangspartij. Kruiskozijnen vensters werden opnieuw aangebracht bij restauratie in 1947. Ook is er nog een traptorentje.
Studie en Leipzig
Bernard studeerde allereerst piano bij zijn vader. In 1857 rondde hij zijn studies af aan het befaamde Conservatorium van Leipzig bij onder andere Ignaz Moscheles. (In 1859 studeert zijn een jaar oudere zuster Jacoba hier ook af)
Studeerde van 1857-1860 bij Franz Kullak, Hans von Bülow in Berlijn.
1861-1863 leraar op het Franz Kullak en het Julius Stern Conservatorium in Berlin.
1862-1864 privélessen bij Hans von Bülow, Kiel en Weitzmann in Berlijn.
1864 (op 26-jarige leeftijd) tournee door Brazilië, Venezuela en Mexico.
1864-1866 verblijft in Mexico
1866 aankomst New York en vestigt zich aldaar
1866-1867 pianist in de Philharmonic Society of New York onder leiding van de beroemde Leopold Damrosch. Later richtte deze dirigent het Damrosch Fonds op waar musici een beroep op konden doen als ze in financiële moeilijkheden zaten. Bernard Wagenaar heeft hier een beroep op gedaan.
1867-1888 het New York Trio. Dit pianotrio bestond naast Bernard Boekelman uit R. Richter (viool) en Emil Schenck (cello).
1871 naturalisatie tot Amerikaan
1883/1897 musical director Miss Porter’s Lady’s School in Farmington, Conn.
In 1885 wordt Henry Boekelman geboren
In 1888 vraagt Boekelman een Amerikaans paspoort aan
Op 18 maart 1889 arriveert Boekelman via Le Havre met de S.S. La Champagne in New York.
Op 27 maart 1889 overlijdt Rosa Boekelman-Spielman
In dezelfde periode vroeg Boekelman zijn patent voor muzieknotatie, met name bedoeld voor het handig lezen van fuga’s, aan bij de U.S. Patent Office:
1891 Bernard Boekelman haalt Ignaz Paderewski naar Miss Porter’s Lady’s School tijdens zijn eerste tournee door de Verenigde Staten
1892 aankomst uit Rotterdam met de Holland-Amerika Lijn – hutnummer
1897/1930 musical director Miss Dow’s School (Briarcliff Manor, Westchester county, New York)
1898 Magazine The Etude:
‘Mr. Bernard Boekelman, of New York, has gone to Europe for the winter season. He will spend a considerable portion of his time with Leschetitzky. He will return next January.’
Lees hier een aantal citaten uit The Etude over hoe Boekelman dacht over de inrichting van zijn (ideale) componeerkamer
1904 (6 januari) aankomst uit Havana met de S.S. Morro Castle
1904 (27 september) aankomst uit Rotterdam met de S.S. Potsdam
1910-1921 woont op 53 W 92nd Street.
1911 (12 januari) aankomst uit Cherbourg met de S.S. Kronprinz Wilhelm
1911 (21 augustus) aankomst uit Boulogne met de S.S. Nieuw Amsterdam op 73-jarige leeftijd
1911 schenkt vier keyboards aan het Metropolitan Museum waaronder een Querci en een Duits één-octaafs spinet
1913 (4 augustus) aankomst uit Rotterdam op 75-jarige leeftijd
In 1918 komen er twee Japanse ongetrouwde vrouwen bij Boekelman in huis wonen:
Jum Schuma (30) en Schiara Matsw (30)
1919 (9 december) aankomst uit Havana met de S.S. Morro Castle op 81-jarige leeftijd (bezocht zoon die een ongeval had gehad)
1921 (22 juli) aankomst uit Rotterdam op 83-jarige leeftijd!!
In 1930 trekken er twee verpleegsters bij hem in: Anne Clark (44), afkomstig uit Schotland en
Mathilda Severcy (49) en waarschijnlijk ook zijn zoon Henry Boekelman als household member
1930 Bernardus Boekelman overlijdt op 92-jarige leeftijd
Bekijk hier de werken die in de documentaire te horen waren…